Chi phí chính là một yếu tố có ảnh hưởng khá lớn tới quyết định đầu tư, kinh doanh của cá nhân hoặc doanh nghiệp. Chính vì vậy mà việc tìm hiểu các loại chi phí sẽ giúp bạn có sự đầu tư hợp lý. Một trong số nhiều loại chi phí bạn cần tìm hiểu chính là chi phí cơ hội. Vậy chi phí cơ hội là gì? Tính toán chi phí cơ hội như thế nào chuẩn xác nhất? Những kiến thức sau sẽ giúp bạn trở thành nhà đầu tư thông minh.
Nội dung bài viết
Chi phí cơ hội là gì?
Trong cuộc sống, bạn sẽ phải đứng trước rất nhiều lựa chọn. Mỗi lựa chọn lại có những lợi thế riêng, hạn chế riêng khiến bạn rất khó chọn lựa. Và một trong những yếu tố khiến bạn có được quyết định nhanh nhất chính là giá cả, chi phí. Đôi khi trong nhiều lựa chọn, bạn đưa ra quyết định chỉ vì giá cả của chúng phù hợp với bạn hơn. Do vậy mà trong lĩnh vực kinh doanh hay bất cứ lĩnh vực nào bạn cũng sẽ phải tìm hiểu các loại giá. Đặc biệt nhất hiện nay chính là chi phí cơ hội.
Chi phí cơ hội có tên tiếng Anh là Opportunity Cost. Chi phí cơ hội xuất hiện trong mọi lĩnh vực của đời sống. Theo đó, trong lĩnh vực kinh tế, chi phí cơ hội được hiểu là một khái niệm được sử dụng để phản ánh chi phí sử dụng các nguồn lực khan hiếm vào những công việc sản xuất hàng hóa, dịch vụ bằng giá trị của các cơ hội bị bỏ qua. Hiểu một cách khác, chi phí cơ hội chính là loại chi phí mà các doanh nghiệp, tổ chức đã bỏ qua vì lựa chọn phương án khác.
Trong khái niệm về chi phí cơ hội có hai yếu tố bạn cần quan tâm chính là nguồn lực và chi phí nói chung. Cụ thể, khi hiểu được hai khái niệm này sẽ giúp bạn có thể dễ dàng hiểu rõ hơn về chi phí cơ hội.
- Nguồn lực: Được hiểu là tất cả những yếu tố có thể được sử dụng để huy động sản xuất trên một loại hàng hóa, dịch vụ cụ thể.
- Chi phí: Được hiểu là tất cả những chi phí liên quan đến nguồn lực. Chi phí này sẽ góp phần giúp tổ chức, doanh nghiệp có thể hoàn thành mục tiêu kinh doanh, sản xuất.
Những khái niệm nhỏ về chi phí cơ hội sẽ giúp bạn có thể hiểu rõ hơn về khái niệm chi phí cơ hội là gì. Từ đó bạn cũng có thể vận dụng và sử dụng chúng trong nhiều trường hợp khác nhau mà vẫn mang đến hiệu quả tốt nhất. Đặc biệt đối với những nhà đầu tư, nhà kinh doanh thì việc nắm rõ được chi phí cơ hội hay nguồn lực, chi phí nói chung chắc chắn sẽ là một kiến thức cơ bản cực kỳ quan trọng.
Hiểu hơn về quy luật chi phí cơ hội tăng dần
Quy luật chi phí cơ hội tăng dần (The law of increasing opportunity cost) là một thuật ngữ chỉ chi phí cơ hội của bạn sẽ tăng lên nếu như bạn dồn nguồn lực khan hiếm vào một hoạt động nào đó của doanh nghiệp.
Không những doanh nghiệp mới bị ảnh hưởng bởi quy luật này là cá nhân cũng có thể gặp những trường hợp như thế này mà bạn không hề hay biết.
Ví dụ về chi phí cơ hội trong kinh doanh và cuộc sống
- Chi phí cơ hội trong cuộc sống
Theo đó bạn đang sở hữu số tiền là khoảng 100 triệu đồng. Bạn có 2 lựa chọn, một là mang đi đầu tư vàng, hai là mang đi gửi tiết kiệm ngân hàng. Vì bạn là người ưa thích sự an toàn nên bạn chọn gửi tiết kiệm ngân hàng. Bây giờ chúng ta hãy cùng phân tích từng dự án một nhé:
- Bạn mang đi gửi tiết kiệm ngân hàng lãi suất 6%/năm, gửi 1 năm tái tục 1 lần, nhận lãi cuối năm. Sau 3 năm tiền tổng lãi bạn nhận được là 3 x 6 triệu = 18 triệu.
- Đầu tư vàng lúc giá 2 triệu đồng/chỉ. Bạn bỏ ra 100 triệu đồng, mua được 50 chỉ vàng. Sau đó 3 năm, giá vàng lên 3 triệu đồng/chỉ. Tổng số tiền bạn có được lúc này là 150 triệu đồng. Trừ vốn lãi 150 triệu đồng sau 3 năm đầu tư vàng.
Rõ ràng, khi bạn chọn lựa chọn 1 là gửi tiết kiệm ngân hàng và bạn đang nghĩ rằng bạn lợi nhuận 18 triệu đồng nhưng thực chất bạn đang lỗ 32 triệu đồng. Bởi bạn đã bở lỡ một cơ hội đầu tư tốt hơn là đầu tư vàng. Đó được gọi là chi phí cơ hội.
- Chi phí cơ hội trong kinh doanh
Mình sẽ lấy một ví dụ kinh điển đã từng lan truyền trên khắp các trang mạng xã hội mà hết 90% người đều trả lời sai, gây ra một cuộc tranh cải lớn trên các diễn đàn. Cụ thể như sau:
Bác Nam mua một con bò giá 13 triệu, sau đó bán được 15 triệu đồng. Nhưng vì tiếc con bò đó nên bác Nam ngỏ ý mua lại với giá 17 triệu đồng, sau đó bác ấy lại bán lại cho một người khác với giá 19 triệu đồng. Hỏi bác Nam đang lời bao nhiêu tiền sau 2 lần mua bán bò?
Đáp án: Phần lớn mọi người đều cho rằng bác Nam lời 4 triệu, có người thì cho rằng lời 2 triệu sau 2 lần mua và bán bò. Tuy nhiên, dưới góc nhìn của các nhà kinh doanh thì bác ấy đang lỗ 2 triệu đồng.
Và lý do họ đưa ra như sau: Tại sao bác ấy không mua bò lúc 13 triệu, sau đó để im đó mà bán nó lại với giá 19 triệu. Nếu lựa chọn phương án này rõ ràng bác ấy đã có thể kiếm được 6 triệu đồng thay vì 4 triệu đồng như ban đầu. Bác Nam đã bỏ qua một chi phí cơ hội quá lớn.
Đối với ví dụ này bạn có thể sẽ hiểu rõ hơn về chi phí cơ hội là gì. Dựa vào đó mà bạn sẽ có những tính toán, những phương án kinh doanh, lựa chọn làm sao cho phù hợp cũng như mang đến nhiều lợi ích cho mình nhất. Nhất là khi bạn là một nhà đầu tư, nhà kinh doanh thì việc hiểu rõ về chi phí cơ hội là gì sẽ giúp bạn tránh được những rủi ro không đáng có.
Sự khác nhau của chi phí cơ hội và chi phí chìm
| Đặc điểm | Chi phí cơ hội | Chi phí chìm |
|---|---|---|
| Bản chất | Không phải tiền của doanh nghiệp, nó ở dạng cơ hội nếu tận dụng tốt doanh nghiệp sẽ có nó. | Là khoản tiền thực chi mà doanh nghiệp đã chi ra rồi không quá khứ. |
| Thời điểm | Chưa xảy ra. | Đã xảy ra rồi. |
| Thu hồi | Không phải tiền của doanh nghiệp. | Không có khả năng thu hồi do đã chi ra rồi. |
| Ảnh hưởng | Luôn được cân nhắc đến khi lựa chọn giữa các phương án đầu tư. | Có thể là chi phí bắt buộc nên không ảnh hưởng nhiều đến quyết định đàu tư. |
Cách tính chi phí cơ hội chuẩn xác nhất
Về cơ bản, hiểu được chi phí cơ hội là gì mới chỉ là một phần nhỏ. Cái quan trọng là bạn phải biết tính toán cũng như vận dụng vào những trường hợp cụ thể để có được những kế hoạch, phương án đầu tư, kinh doanh làm sao cho hợp lý và tránh rủi ro nhất có thể. Vì vậy đối với chi phí cơ hội, bạn có thể tính theo công thức khá dễ như sau:
OC = FO – CO
Trong đó:
- OC: Chi phí cơ hội (Opportunity).
- FO: Lợi nhuận của lựa chọn tối ưu nhất (Return on best before option)
- CO: Lợi dụng của lựa chọn đã được chọn (Return on chosen option).
Dựa vào công thức tính chi phí cơ hội có thể thấy bạn sẽ phải xác định được rõ các yếu tố bên trong như lợi nhuận của lựa chọn tối ưu nhất và lợi dụng của lựa chọn đã được chọn. Khi xác định được chuẩn xác hai yếu tố này sẽ giúp bạn có một đáp án chi phí cơ hội cực kỳ chuẩn xác. Dựa vào đáp án, kết quả này mà bạn sẽ có được những nhận định, những phân tích chuẩn xác về lựa chọn của mình.
Một số kiến thức chi phí cơ hội bạn cần nắm rõ
Hiện nay trong bất cứ lĩnh vực nào của cuộc sống bạn đều có thể bắt gặp chi phí cơ hội. Chính vì vậy hiểu về chi phí cơ hội cũng như những khái niệm liên quan chắc chắn sẽ giúp ích cho bạn trong rất nhiều tình huống. Theo đó, ngoài khái niệm về chi phí cơ hội thì bạn cũng cần nắm được một số các kiến thức liên quan như:
Chi phí cơ hội của vốn
Ngoài khái niệm về chi phí cơ hội chắc chắn trong quá trình làm việc bạn sẽ bắt gặp cụm từ chi phí cơ hội của vốn. Vậy chi phí cơ hội của vốn là loại chi phí gì? Theo đó, chi phí cơ hội của vốn chính là số tiền mà doanh nghiệp, công ty có thể thu về nếu lựa chọn đúng phương án kinh doanh, đầu tư tối ưu nhất.
Dựa vào điều này có thể thấy rằng, trong mọi hoạt động kinh doanh, đầu tư chắc chắn bạn sẽ phải xác định được chi phí cơ hội của vốn. Khi xác định được chi phí cơ hội của vốn sẽ giúp bạn có được những quyết định chuẩn xác nhất. Lý do là bởi loại chi phí này sẽ quyết định đến lợi nhuận thu về từ quyết định đầu tư, kinh doanh của bạn.
Chi phí cơ hội của hàng hóa
Bên cạnh chi phí cơ hội của vốn thì chi phí cơ hội của hàng hóa cũng chính là một trong những khái niệm bạn cần nắm được. Theo đó, chi phí cơ hội của một hàng hóa nhất định chính là lượng hàng hóa mà bạn phải hy sinh để có thêm một đơn vị của chính hàng hóa đó.
Hiện nay trong công việc kinh doanh của mình chắc chắn bạn sẽ phải bắt gặp và sử dụng rất nhiều đến chi phí cơ hội. Dựa vào chi phí cơ hội mà bạn sẽ có được những quyết định kinh doanh, đầu tư đúng đắn nhất. Do vậy mà những nhà đầu tư mới muốn trở thành nhà đầu tư thông minh chắc chắn sẽ cần biết rõ được chi phí cơ hội là gì cũng như những khái niệm liên quan. Biết và vận dụng hiệu quả chắc chắn sẽ giúp bạn có được những kế hoạch, phương án kinh doanh, đầu tư thông minh nhất.
