Thời gian vừa qua rất nhiều nhà đầu tư mua trái phiếu của Vạn Thịnh Phát thông qua ngân hàng SCB đang ngồi trên đống lửa khi không biết tiền mua trái phiếu của mình sẽ đi về đâu. Người dân thì lên ngân hàng SCB đòi tiền, còn phía ngân hàng thì chỉ nói rằng họ sẽ hỗ trợ nhà đầu tư đòi lại tiền chứ không có nghĩa vụ phải thanh toán.
Để làm rõ vấn đề này, chúng ta cần phải làm rõ như thế nào là bảo lãnh phát hành và bảo lãnh thanh toán.
Nội dung bài viết
Vai trò của các chủ thể tham gia
Trước khi tìm hiểu khái niệm bảo lãnh phát hành và bảo lãnh thanh toán là gì thì mình mong muốn các bạn hiểu về vai trò của từng chủ thể tham gia trong quá trình phát hành một trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.
Doanh nghiệp phát hành
Đầu tiên, doanh nghiệp phát hành là doanh nghiệp phát hành trái phiếu đó ra để huy động vốn cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Đương nhiên là sẽ có nghĩa vụ thanh toán nợ gốc và lãi trái phiếu cho nhà đầu tư.
Công ty chứng khoán
Công ty chứng khoán sẽ đảm nhận 2 vai trò là bảo lãnh phát hành và môi giới chứng khoán cho đợt phát hành trái phiếu đó được thành công. Trong đó,
- Bão lãnh phát hành tức là công ty chứng khoán tư vấn, làm thủ tục hồ sơ để thỏa mãn các điều kiện. Hay nói cách khác là hỗ trợ doanh nghiệp phát hành trái phiếu thành công.
- Môi giới chứng khoán trong hoàn cảnh này tức là bán trái phiếu đó đến cho nhà đầu tư, người mua trái phiếu.
Ngân hàng
Ngân hàng sẽ đảm nhận vai trò bảo lãnh thanh toán. Tức là trong trường hợp doanh nghiệp không thể hoàn trả gốc và lãi cho nhà đầu tư thì ngân hàng sẽ đứng ra chịu trách nhiệm thanh toán cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, trong việc phát hành trái phiếu thì không bắt buộc phải có bảo lãnh thanh toán.
Nên hầu hết các trái phiếu trên thị trường không được ngân hàng bảo lãnh thanh toán.
Bảo lãnh phát hành là gì?
Như vậy, bảo lãnh phát hành là công việc của công ty chứng khoán tư vấn, hỗ trợ cho doanh nghiệp phát hành có thể phát hành trái phiếu doanh nghiệp được thành công. Đương nhiên là sẽ có cam kết đảm bảo đợt phát hành trái phiếu tùy theo từng hợp đồng giữa doanh nghiệp phát hành và công ty chứng khoán.
Theo Luật chứng khoán cũ 2006 thì ngân hàng có thể đảm nhận vai trò bảo lãnh phát hành. Tuy nhiên, theo Luật chứng khoán 2019 thì chỉ có công ty chứng khoán mới được bảo lãnh phát hành trái phiếu.
Bảo lãnh thanh toán là gì?
Như mình có đề cập ở trên, bão lãnh thanh toán là nghiệp vụ của Ngân hàng. Trường hợp nếu trái phiếu đó có bảo lãnh thanh toán thì ngân hàng bảo lãnh thanh toán phải chịu trách nhiệm thanh toán gốc và lãi cho nhà đầu tư mua trái phiếu đó.
Trường hợp của trái phiếu Vạn Thịnh Phát thì SCB hoàn toàn không có nghĩa vụ thanh toán vì trái phiếu này không có sự tham gia của ngân hàng SCB để bảo lãnh thanh toán.
Câu hỏi thường gặp
Người mua trái phiếu nên đọc bản cáo bạch của đợt phát hành trái phiếu đó xem thử trái phiếu này có bảo lãnh thanh toán hay không. Yêu cầu người bán trái phiếu phải cung cấp bản cáo bạch này cho bạn.
Như trong các ấn phẩm truyền thông thì rõ ràng các ngân hàng đang tung hỏa mù rằng họ đóng vai trò giới thiệu trái phiếu đó cho khách hàng. Nên trên hợp đồng mua bán trái phiếu người môi giới không phải là ngân hàng.
