Với mức tăng trưởng ấn tượng của giá cổ phiếu và dự phóng lợi nhuận sau thuế năm 2025 tăng vọt 107%, VSC (CTCP Container Việt Nam) đang là một trong những cái tên thu hút sự chú ý lớn trên thị trường. Tuy nhiên, điều gì thực sự đứng sau những con số ngoạn mục này? Những phát hiện từ báo cáo tài chính gần đây có thể sẽ khiến bạn bất ngờ.
Nội dung bài viết
1. Ảo Ảnh Tăng Trưởng: Lợi Nhuận Cốt Lõi Thực Chất “Đi Ngang”
Con số đầu tiên gây ấn tượng mạnh là lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ (LNST-CĐM) dự phóng cho năm 2025 đạt 696 tỷ đồng, tăng trưởng phi mã 107% so với cùng kỳ. Đây là một con số mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng phải trầm trồ.
Tuy nhiên, sự thật đằng sau bức tranh màu hồng này là nếu loại trừ đi các khoản lợi nhuận bất thường, hoạt động kinh doanh cốt lõi của VSC thực chất không có sự tăng trưởng đáng kể. Cụ thể, con số tăng trưởng đột biến này có sự đóng góp chính từ khoản lợi nhuận ước tính 585 tỷ đồng đến từ việc thoái 20% vốn tại CTCP Cảng Xanh VIP (VGR). Sau khi bóc tách khoản lợi nhuận một lần này, LNST-CĐM từ hoạt động kinh doanh chính của VSC chỉ còn 327 tỷ đồng, một con số gần như đi ngang so với cùng kỳ.
Dự phóng cho năm 2025, doanh thu và LNST-CĐM lần lượt đạt 3.127 tỷ đồng (+12% YoY) và 696 tỷ đồng (+107% YoY). […] Loại trừ lợi nhuận bất thường từ thoái vốn tại công ty con, LNST-CĐM ước tính đạt 327 tỷ đồng (đi ngang svck).
Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc phân tích sâu vào lợi nhuận cốt lõi. Không chỉ “đi ngang”, sức khỏe tài chính thực sự còn cho thấy một dấu hiệu đáng chú ý hơn: biên lợi nhuận ròng cốt lõi (sau khi loại trừ thu nhập tài chính) thực tế đã sụt giảm nhẹ từ mức 12% xuống còn 10%, hé lộ một lớp sự thật nữa đằng sau con số tăng trưởng bề ngoài.
2. VSC – Một Nhà Điều Hành Cảng Biển Hay Một Nhà Đầu Tư Chiến Lược?
Kể từ năm 2024, VSC đã cho thấy một sự chuyển mình mạnh mẽ khi trở nên rất năng động trong việc đầu tư vào cổ phiếu niêm yết. Tuy nhiên, đây không phải là hoạt động “lướt sóng” đơn thuần, mà là một bước đi chiến lược gắn liền với tham vọng M&A của công ty.
Số liệu 6 tháng đầu năm 2025 cho thấy:
- Doanh thu tài chính của VSC đạt 100 tỷ đồng.
- Trong đó, có tới 78 tỷ đồng đến từ hoạt động đầu tư cổ phiếu, chiếm khoảng 40% lợi nhuận sau thuế của công ty.
Điều đáng nói là danh mục đầu tư này tập trung cao độ, với 88% giá trị nằm ở cổ phiếu HAH của CTCP vận tải và xếp dỡ Hải An. Đây không chỉ là một khoản đầu tư tài chính, mà còn là một nước cờ chiến lược để tạo hiệu ứng cộng hưởng, đảm bảo nguồn hàng khai thác ổn định cho cảng Nam Hải Đình Vũ mới được thâu tóm, kết nối trực tiếp hoạt động tài chính với chiến lược kinh doanh cốt lõi.
Tuy nhiên, chiến lược này cũng đi kèm với rủi ro không nhỏ. Báo cáo tài chính đã chỉ ra một cảnh báo quan trọng:
Giá trị chứng khoán kinh doanh của VSC chiếm tỷ trọng khoảng 15% tổng tài sản và Công ty ký quỹ với đòn bẩy cao nên hiệu suất của cổ phiếu sẽ rất nhạy cảm với các biến động mạnh của thị trường chứng khoán.
Sự thay đổi này cho thấy VSC đang chuyển mình từ một doanh nghiệp công nghiệp truyền thống sang một mô hình phức hợp hơn, nơi hoạt động đầu tư tài chính được sử dụng như một công cụ chiến lược để củng cố và mở rộng hệ sinh thái kinh doanh chính.
3. Lối Thoát Tăng Trưởng: Mua Đứt Cảng Để Lớn Nhanh Hơn
Trong nhiều năm, VSC đối mặt với một “nút thắt tăng trưởng” lớn khi các cảng hiện hữu là Green và VIP Green đã hoạt động gần như tối đa công suất. Điều này khiến doanh thu từ mảng xếp dỡ chỉ đạt mức tăng trưởng kép (CAGR) 3% trong giai đoạn 2018-2024.
Để phá vỡ giới hạn này, VSC đã thực hiện một bước đi táo bạo: mua lại cảng Nam Hải Đình Vũ (NHĐV). Thương vụ M&A này đã thay đổi hoàn toàn quy mô hoạt động của công ty:
- Tổng công suất toàn hệ thống được nâng lên 1,5 triệu TEU/năm, tức là tăng vọt 60%.
- Tạo ra một “cụm cảng kép” NHĐV – VIP Green với tổng chiều dài cầu bến hơn 800m, cho phép khai thác đồng thời 4 tàu feeder, giải quyết bài toán trùng lịch tàu.
Đây là một bước chuyển chiến lược quan trọng, từ việc phụ thuộc vào tăng trưởng hữu cơ chậm chạp sang tăng trưởng đột phá bằng cách thâu tóm đối thủ và mở rộng quy mô ngay lập tức.
4. Cái Giá Của Việc Mở Rộng: Doanh Thu Tăng Nhưng Biên Lợi Nhuận Lại Giảm
Một điểm nghịch lý trong bức tranh tài chính của VSC là dù doanh thu dự kiến tăng mạnh sau thương vụ M&A, biên lợi nhuận gộp lại được dự báo sẽ duy trì ở mức thấp hơn so với giai đoạn trước.
Nguyên nhân chính đến từ cái giá phải trả cho việc mở rộng quy mô: chi phí khấu hao tăng mạnh sau khi hợp nhất cảng NHĐV vào hệ thống, với phần lớn chi phí đến từ việc phân bổ giá trị “quyền khai thác cảng” trong nhiều năm.
- Biên lợi nhuận gộp giai đoạn 2025 – 2029 được dự báo chỉ duy trì quanh mức 28% – 29%.
- Chi phí khấu hao dự kiến tăng 30% trong năm 2025 do phải gánh thêm chi phí từ cảng mới.
Đây là một sự đánh đổi phổ biến trong kinh doanh. Khi một doanh nghiệp thực hiện các khoản đầu tư lớn vào tài sản cố định để mở rộng, hiệu quả sinh lời trong ngắn hạn thường bị ảnh hưởng và sẽ cần thời gian để cải thiện khi tài sản mới bắt đầu phát huy hết công suất.
Kết luận
Bức tranh về VSC không còn đơn giản là một nhà khai thác cảng biển thuần túy. Công ty đã trở thành một doanh nghiệp phức hợp hơn, tăng trưởng nhờ các thương vụ M&A quy mô lớn và ngày càng năng động với các hoạt động đầu tư tài chính. Liệu chiến lược đa dạng hóa này có phải là con đường bền vững giúp VSC duy trì đà tăng trưởng trong dài hạn, hay những rủi ro từ thị trường tài chính sẽ trở thành một thách thức lớn? Thời gian sẽ cho chúng ta câu trả lời.
